Rzecznik Praw Obywatelski Irena Lipowicz chce wyjaśnienia od ZUS, jakie koszty pogrzebu powinny być udokumentowane, by Zakład wypłacił zasiłek pogrzebowy. Chodzi o przypadek, gdy koszty bierze na siebie osoba inna niż członek rodziny zmarłego.
Zapytanie RPO, powodowane skargami związanymi z ustaleniem prawa do zasiłków pogrzebowych, dotyczy sytuacji, gdy pogrzeb może organizować np. dom pomocy społecznej, powiat, gmina czy pracodawca.
Prawo do zasiłku pogrzebowego reguluje ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z 1998 roku. Rzecznik podkreśla jednak, że katalog kosztów pogrzebu ulega zmianom. Wcześniej do kosztów pogrzebu zaliczano wydatki poniesione w związku ze stypą czy ceremonią kościelną. Obecnie ZUS uznaje tylko koszty poniesione bezpośrednio na pochówek, nie zaliczając do pogrzebu np. wydatków na nagrobek.
Z informacji udzielonych PAP przez Wojciecha Andrusiewicza z biura prasowego ZUS, wynika, że Zakład przyjął, iż koszty pogrzebu obejmują działania w związku ze złożeniem ciała bądź urny do grobu. Zdaniem ZUS takie rozumienie najbardziej odpowiada przepisom ustawy z dnia 31 stycznia 1959 roku o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Zasiłek pogrzebowy wynosi obecnie 6 406 zł, a od 1 marca 2011 roku ma wynosić 4 tys. zł.