Czy jestem uczciwy? To pytanie powinien zadać sobie każdy z nas. Tym bardziej, że według przeprowadzonych badań, nie mamy się czym chwalić – istnieje szereg nacji, które w tej kwestii biją Polaków na głowę. W kwietniu tego roku redaktorzy miesięcznika „Reader's Digest” postanowili przeprowadzić eksperyment mający na celu sprawdzenie poziomu uczciwości mieszkańców 16 miast znajdujących się w Europie, Ameryce Północnej i Południowej. W różnych punktach wybranych miast zostawili po 12 portfeli, w których znajdowały się nazwiska właścicieli, numery ich telefonów, a także wizytówki, kupony oraz gotówka o równowartości 50 dolarów. W ten sposób chciano sprawdzić, ile portfeli wróci do właścicieli.
Niestety, Warszawa nie wypadła zbyt dobrze na tle innych miast biorących udział w badaniu. W naszej stolicy do właścicieli wróciło tylko 5 na 12 portfeli. To wynik gorszy nie tylko od przodujących Helsinek i Bombaju, ale też słabszy od Moskwy czy Lublany. W stolicy Finlandii nie oddano wyłącznie 1 portfela. W Bombaju zwrócono ich 9 z 12. Na kolejnych miejscach znalazły się Budapeszt i Nowy Jork, w których oddano 8 z 12 portfeli oraz Moskwa i Amsterdam (po 7 oddanych portmonetek). Warszawę wyprzedziły jeszcze Berlin i Lublana, gdzie oddano po 6 portfeli.
Na równi z Polakami wypadli Brytyjczycy. Natomiast gorzej było w Bukareszcie, Rio de Janeiro oraz Zurychu, gdzie zwrócono tylko po 4 portfele. To o tyle dziwne, że Szwajcarzy są jedną z bogatszych nacji Europy, więc brak uczciwości może zaskakiwać. Jeszcze gorzej było w Pradze, gdzie do właścicieli trafiły 3 portfele oraz w Madrycie, gdzie oddano tylko 2 z nich. Najsłabiej wypadli Portugalczycy. W Lizbonie zwrócono tylko 1 portfel. Łącznie odzyskano 90 ze 192 zgubionych portfeli.
Także badania CBOS z pierwszej połowy tego roku potwierdziły, że nie jesteśmy zbyt uczciwi. Polscy analitycy skupili się jednak na nieuczciwości w innej sferze życia i postanowili sprawdzić, jak wielu obywateli pracuje na czarno oraz wyłudza świadczenia, do których w rzeczywistości nie ma prawa. Okazało się, że 47% osób zauważa problem pracy na czarno, a 25% zna ludzi wyłudzających zasiłki z pomocy społecznej. Podobnie było w przypadku zasiłków dla bezrobotnych. Kolejnych 20% Polaków mówiło o niepłaceniu podatków lub o ich zaniżaniu, a 17% ankietowanych wspominało o wyłudzaniu rent.
Ekonomiści poproszeni o komentarz do wyników badań CBOS stwierdzili, że brak uczciwości wśród Polaków wynika z sytuacji, w jakiej znajdują się na co dzień. Mówiono o niedociągnięciach w funkcjonowaniu służby zdrowia, które zmuszają nas do oszukiwania w kwestii ubezpieczeń. Ponadto, zwrócono uwagę na fakt, że pieniądze z podatków nie są wydawane na cele, które byłyby dla obywateli najważniejsze. Natomiast BIG InfoMonitor wykazał, że tylko co trzecia faktura jest płacona w Polsce na czas. W tym przypadku wytłumaczeniem są zwykle problemy finansowe uniemożliwiające nam terminowe wywiązywanie się z zaległości finansowych. Podobnie jest w przypadku opłat czynszowych – z danych Krajowego Rejestru Długów wynika, że niemal 50% członków spółdzielni mieszkaniowych nie płaci ich na czas.
