Wiedza jest bezcenna – to oczywiste, jednak nie każdy z nas zdaje sobie sprawę z tego, że będące jej nośnikami książki również mogą być bardzo kosztowne. 26 listopada w Nowym Jorku odbyła się aukcja, na której dom aukcyjny Sotheby’s sprzedał „Bay Psalm Book” za… 14,2 mln dolarów! Choć to zawrotna suma, to jednak początkowo Sotheby’s liczyło, że książka zostanie wylicytowana za co najmniej 15, a być może nawet 30 mln dolarów. Uzyskana cena pozwoliła jej znaleźć się dopiero na 4. miejscu listy najdroższych książek na świecie. Warto nadmienić, że niebotyczne ceny ksiąg znajdujących się w zestawieniu 10 najdroższych na globie wcale nie są związane z ich niesamowitą treścią, a przede wszystkim, z ich unikatowością oraz przeszłością, w tym okolicznościami powstania i dalszymi losami.
Pierwszą dziesiątkę najdroższych książek na świecie otwierają „Opowieści kanterberyjskie”, które zostały napisane w 1478r. przez Geoffreya Chaucera. Jak podkreślają znawcy, wartość książki wynika nie tylko z jej wieku, ale częściowo także z faktu, że jest ona niezwykłym źródłem informacji na temat ówczesnego społeczeństwa. „Opowieści kanterberyjskie” zostały kupione w 1998r. za 7,5 mln dolarów. Aż 3 kolejne miejsca należą do jednej książki, która do dnia dzisiejszego przetrwała w 119 egzemplarzach. Są to „Ptaki Ameryki” pióra Johna Jamesa Audubona. Wszystkie powstały w I połowie XIXw. Na miejscu 9. listy najdroższych książek świata znajduje się druk, który w styczniu ubiegłego roku został sprzedany za 7,9 mln dolarów. Ósma pozycja należy do „Ptaków Ameryki”, za które w 2000r. nabywca zapłacił 8,8 mln dolarów.
Spośród wszystkich pozycji Audubona najdroższa była książka sprzedana w grudniu 2010r. osiągnęła cenę 11,5 mln dolarów, co dało jej 7. lokatę w zestawieniu. „Ptaki Ameryki” są wyjątkowe z kilku powodów. Przede wszystkim, książka zawiera doskonałe rysunki wraz z opisami ptaków żyjących na terenie Ameryki, więc poza treścią, można zachwycać się także wykonaną ręcznie grafiką. Ponadto, ma niecodzienne rozmiary, gdyż wykonano ją odbijając malunki z rzeźbionych płyt, których dłuższy bok liczył sobie niemal 1 metr długości. 6. miejsce w zestawieniu należy do „Ewangeliarza Henryka Lwa”, który jest wspólną własnością niemieckiego bankiera i szeregu niemieckich instytucji, w tym tamtejszego rządu federalnego. Powstałą w 1175r. książkę kupiono na aukcji w 1983r. za 11,7 mln dolarów. Została ona objęta programem ochrony skarbów niemieckiego dziedzictwa narodowego. Na 5. pozycji uplasował się „Modlitewnik Rothschild”. Powstał on na początku XVIw., a jego historia nie jest dokładnie znana, jednak wiadomo, że w XXw. należał do znanego żydowskiego rodu Rothschildów, stąd jego nazwa. Ten iluminowany manuskrypt wyróżnia się nie tylko wiekiem, ale też szczególnymi obrazkami. W 1999r. modlitewnik sprzedano za 13,4 mln dolarów.
Chociaż wystawiony ostatnio na aukcji psałterz „Bay Psalm Book” jest okrzykiwany przez prasę najdroższą książką na świecie, to w rzeczywistości wyprzedzają go jeszcze 3 inne tytuły. Znajdujący się na 4. miejscu psałterz był pierwszą w historii książką wydrukowaną w USA. Powstał w 1640r. i do dzisiaj przetrwało tylko 11 jego egzemplarzy, stąd tak wysoka cena osiągnięta na aukcji. Lokata 3. należy do „St Cuthbert Gospel”, który kosztował Bibliotekę Narodową Wielkiej Brytanii 14,3 mln dolarów. To najstarsza europejska książka, którą udało się zachować w niemal nienaruszonym stanie. Pochodzi z VIIw. i jest łacińską kopią Ewangelii św. Jana. Na 2. pozycji znalazła się Magna Carta, czyli Wielka Karta Swobód. Choć powstała ona w 1215r., to jednak na liście najdroższych książek świata znajduje się jej kopia z 1297r. W 2007r. sprzedano ją za 21,3 mln dolarów.
Najdroższą książką na świecie jest pochodzący z I połowy XVIw. zbiór notatek słynnego Leonarda da Vinci zatytułowany „Kodeks Leicester”. W 1994r. dzieło kupił miliarder Bill Gates, który wyłożył na manuskrypt, bagatela, 30,8 mln dolarów. Od tamtej pory „Kodeks Leicester” podróżował po różnych krajach, gdzie trafiał na najważniejsze wystawy muzealne.
Teraz, kiedy znamy już najdroższe książki na świecie, być może nieco inaczej zaczniemy spoglądać na stare, rozpadające się dzieła literackie przyniesione z biblioteki lub znalezione na strychu. Kto wie, być może za jakiś czas ich wartość także znacznie wzrośnie?
